کولرهای گازی برای تولید هوای خنک و انجام تهویه هوا از گاز مبرد یا گاز فریون استفاده می کنند. اگر میزان این گازها از حد استاندارد پایینتر بیاید و یا تمام شود، توان خنک کنندگی دستگاه از بین می رود. این مشکل معمولا برای بسیاری از کولرهای گازی پس از مدتی استفاده پیش می آید. برای رفع این مشکل باید گاز کولر گازی تان را شارژ کنید. با توجه به نوع کولر این گاز می تواند R22 یا R410a باشد.
در صورت مشاهده علائم زیر کولر شما نیاز به شارژ گاز دارد:
کم شدن سرمادهی کولر
طولانی شدن مدت زمان بروز سرمای اولیه کولر
یخزدگی یونیت خارجی کولر
افزایش غیرعادی هزینه برق
شارژ کولر گازی نیازمند دانش و تخصصی است که باید توسط کارشناس متخصص انجام شود. نکته بسیار مهم این است که کم شدن گاز کولر گازی می تواند نشان دهنده خطر نشت گاز هم باشد. گاز مبرد کولر یک گاز سمی و خطرناک است و ممکن است باعث ایجاد مسمومیت و احساس خفگی شود. حتی ممکن است پس از بررسی تعمیر کار و متخصص نیاز به جمع شدن و تخلیه گاز کولر به صورت کامل دیده شود. در نتیجه این کار را به هیچ وجه بدون وجود یک متخصص انجام ندهید.
امروزه کولرهای گازی دارای تنوع بسیار زیادی از برندها و مدلهای مختلف هستند. اگر قصد خرید کولر گازی دارید، انتخاب از میان انواع مدل های کولرهای گازی برای شما سخت خواهد شد. قبل از خرید هر محصولی بهتر است یک راهنمای خرید برای آن دستگاه را بخوانید تا بعد از خرید از انتخاب خود پشیمان نشوید. در این مقاله قصد داریم به موضوع راهنمای انتخاب کولر گازی بپردازیم.
ملاک های موثر در خرید کولر گازی
توان یا ظرفیت برودتی
نوع کمپرسور
سطح انرژی کولر گازی EER
توان یا ظرفیت برودتی
یکی از اصلیترین مشخصهها که در راهنمای انتخاب کولر گازی باید به آن اشاره کنیم، توان یا ظرفیت برودتی آن است. ظرفیت برودتی یک سیستم مقدار حرارتی است که باید به بیرون منتقل شود تا دمای اتاق به نقطه مورد نظر کاهش یابد. واحد ظرفیت برودتی کیلووات به اختصار KW و یا BTU بر ساعت که مخفف BRITISH THERMAL UNITE است، میباشد. محاسبه مقدار دقیق ظرفیت مورد نیاز به عوامل متعددی ربط دارد، مثل ابعاد فضای مورد نظر، مقدار تابش خورشید و شرایط اقلیمی، تعداد و ابعاد پنجرهها، نوع جداره دیوارها، تعداد افراد حاضر و… که البته در نظر گرفتن همه آنها کاری پیچیده است.
اما بر حسب تجربه، نسبت به ابعاد اتاق ظرفیت برودتی را میتوان تعیین کرد که مسلماً این کار دقیق نیست. اگر توان بیشتر از نیاز انتخاب شود هم هزینه اولیه و هم هزینه مصرف برق بیشتر خواهد شد، و اگر توان کمتر انتخاب شود دما مطلوب نخواهد بود. همچنین در نظر داشته باشید فضای مورد نظر هر قدر عایقبندی شدهتر باشد توان مورد نیاز نیز کمتر خواهد شد و این یعنی کاهش مصرف برق.
نحوه محاسبه تقریبی ظرفیت کولر گازی
برای محاسبه تقریبی ظرفیت کولر گازی و اسپلیت مورد نیاز در طبقات وسط ساختمان به ازای هر متر مربع حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ (BTU) و درطبقاتی که بالای آنها پشت بام است بدلیل تابش نور خورشید بر سقف، به ازای هر مترمربع زیربنا بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ (BTU) درنظر گرفته میشود.
می توانید برای سهولت بیشتر به جدول محاسبه تقریبی زیر جهت تعیین ظرفیت اسپلیت یا کولر گازی مورد نیاز، با توجه به شرایط و مبانی محاسبات عنوان شده زیر مراجعه نمایید.(این محاسبه بصورت تقریبی و صرفاً برای آپارتمان های مسکونی با شرایط آب و هوایی مانند تهران و با فاصله سقف تا کف 2/8 متر، بدون تجمع نفرات و افزایش گرمای نهان و بدون استفاده از تجهیزات الکتریکی پرمصرف و همچنین بدون نمای شیشه یا ضلع شیشه ای خصوصاً در سمت غرب فضا یا بنای مورد نظر ارائه گردیده است.)
[table “6” not found /]
نوع کمپرسور کولرهای گازی
یکی دیگر از موارد مهم در راهنمای انتخاب کولر گازی، نوع کمپرسور آن است بطور کلی کمپرسورها قطعاتی هستند که با استفاده از فشرده کردن و کاهش حجم گاز مبرّد، باعث تبدیل گاز به مایع می شوند. در کولرهای گازی کمپرسورها که در واقع موتور دستگاه هستند، نقش مهمی ایفا می کنند و از لحاظ ساختاری کاملا مشابه کمپرسور یخچال ها هستند.
معمولاً کمپرسور کولر گازی یکی از سه مدل زیر است:
کمپرسور پیستونی یا رفت و برگشتی
کمپرسور اسکرول
کمپرسرو روتاری
هر کدام از این مدلهای کمپرسور مزایا و معایب خود را دارند که در جدول زیر دستهبندی شدهاند :
[table “7” not found /]
در کولرهای اسپلیت امروزی، کمپرسور روتاری بیشترین کاربرد را دارد و نوع اسکرول با وجود عملکرد بهتر، خیلی کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.
فناوری کمپرسور اینورتر
اینورتر در حقیقت یک کنترلکننده سرعت دوران کمپرسور است. اگر اینورتر وجود نداشته باشد کولر گازی با تمام توان خود شروع به کار میکند تا زمانی که به دمای تنظیم شده برسد سپس خاموش می شود و هر گاه دما مجدداً افزایش یافت، کمپرسور باز هم با تمام توان کار میکند. اما اینورتر میتواند توان کمپرسور را تنظیم کند به طوری که هر گاه دما به نقطه مورد نظر رسید، توان کاری کمپرسور کم میشود ولی خاموش نمیکند. با این کار دما در نقطه مد نظر ثابت باقی میماند در ضمن مقدار مصرف انرژی نیز کم میشود.
کولر گازی های اینورتر با تبدیل برق متناوب به جریان برق مستقیم ، موجب استارت تدریجی، کم صدا و کم مصرف دستگاه در هنگام راه اندازی کولر می گردند.
کولرهای گازی یا اسپلیت های اینورتر دار از کولرهای گازی معمولی کم مصرف ترند. البته ناگفته نماند، تبلیغاتی که شرکت های وارد کننده کولرهای گازی اینورتر مبنی بر کاهش مصرف برق ۶۰ درصدی در این کولرها دارند نه اثبات شده است و نه منطقی.
سطح انرژی کولر گازی EER
یکی دیگر از مواردی که باید در هنگام خرید کولر گازی به آن دقت کرد مقدار مصرف برق آن است. EER به معنای میزان بهرهوری انرژی الکتریکی یا Energy Efficiency Ratio است. از این معیار میتوان فهمید کولر مورد نظر، چه مقدار از انرژی الکتریکی را به سرما تبدیل میکند. به هر میزان که EER بیشتر باشد، دستگاهِ خنککنندهی بهتری خواهیم داشت. میزان آن را از برچسب مخصوص آن که با حروف نشان میدهند می توان فهمید. هر چقدر این مقدار بیشتر باشد، مصرف برق کولر گازی کمتر است.
نکاتی دیگر برای انتخاب کولرگازی مناسب:
در موقع خرید کولر گازی با رعایت نکات تکمیلی زیر علاوه بر موارد بالا انتخابی مناسب خواهید داشت:
کنترل از راه دور و پانل کولر گازی (در کولر های اسپلیت) توسط برخی از شرکت ها ضمانت نمی شود و یا ضمانت کمپرسور کولر گازی در مدت گارانتی، با قید شرط و اما و اگر است. عبارت “بدون قید و شرط کمپرسور گارانتی می شود” تضمین کننده منافع شماس.
اگر کولر گازی باکنترل ازراه دور می خرید، بهتراست دکمه خاموش وروشن کردن کولر گازی ، علاوه بر کنترل روی پانل کولر گازی نیز تعبیه شده باشد. که در مواقعی که ریموت کنترل از کار افتاد ، بتوان از دستگاه استفاده کرد.
قبل از انتخاب هر یک از مدلهای کولر گازی و اسپلیتهای زیر به موضوع تک فاز بودن یا سه فاز بودن برق مصرفی آن توجه نموده و همچنین آمپر برق مصرفی آن را با آمپر(A) کنتور برق ساختمان خود مقایسه فرمائید.
به منظور کاهش موثر مصرف برق کولر گازی و اسپلیت، همیشه دمای آنرا روی ۲۵درجه سانتیگراد تنظیم نمائید. این عمل باعث خاموش شدن متناوب کمپرسور دستگاه و کاهش هزینه برق مصرفی شما می گردد. تنظیم دمای اسپلیت یا کولر گازی روی عدد ۲۵درجه ضمن تامین شرایط هوای مطلوب و مورد نظر شما، بعنوان موثرترین راهکار در کاهش مصرف و هزینه برق دستگاه در تمامی انواع کولر های گازی و اسپلیت ها مورد قبول کارشناسان قرار دارد.
کولرهای گازی امروزه بخش عمدهای از بازار سرمایش را به خود اختصاص دادهاند. این وسایل سرمایشی به این خاطر که نیازی به جریان آب برای خنکسازی محیط ندارند و مصرف انرژی الکتریکی پایینی دارند، توانستهاند جایگاه خوبی در بازار تهویۀ مطبوع پیدا کنند. اگر سری به بازار کولرهای گازی زده باشید و یا در اینترنت جستجو کرده باشید، با انواع کولرهای گازی از برندها و مدلهای مختلف کولرگازی مواجه خواهید شد.
نحوه کار کولرهای گازی
کولرهای گازی بر اساس سیکلی کار میکنند که به آن سیکل تبرید تراکمی میگویند. این سیکل از چهار دستگاه تشکیل شده است : کمپرسور، کندانسور، دستگاه انبساط و اواپراتور و البته مبرد یا همان گاز خنککننده که با تغییر فاز باعث میشود که گرما از محیط داخل اتاق به بیرون منتقل شود. در هر سیستم بر حسب ظرفیت و کاربرد مورد نظر ممکن است اجزای دیگری نیز وجود داشته باشند. در سیکل تراکمی، ابتدا گاز مبرد وارد دستگاه کمپرسور میشود، کمپرسور دستگاهی است که هم انرژی لازم برای حرکت مبرد را تامین میکند و هم با فشرده کردن آن باعث افزایش دمای میعان مبرد می شود. سپس مبرد با فشار بالا وارد کندانسور میشود که در آنجا حرارت خود را به محیط بیرون منتقل میکند.
در همین جا میتوان فهمید که کندانسور باید در خارج از محیط مورد نظر نصب شود. سپس مبردی که مایع شده به دستگاه انبساط میرسد. در اینجا با افت فشار مبرد، دمای تبخیر آن نیز کاهش مییابد و حالا مبرد آماده است تا وارد اواپراتور شده و با جذب گرما تبدیل به گاز شود و به نقطه ابتدایی باز گردد. گاز مبرد با طی این چهار مرحله گرمای داخل اتاق را جذب و به محیط بیرون منتقل میکند
کولرهای اسپلیت
اسپلیت در لغت به معنی جدا از هم است و برای کولرهای گازی که قسمت پنل داخلی (پنل دیواری یا اواپراتور خنک کننده) از قسمت کندانسور و کمپرسور (قسمت بیرونی) جدا شده است مورد استفاده قرار می گیرد. ارتباط این دو قسمت جدا شده به وسیله لوله های رابط مسی انجام می گردد. بنابراین، سیستم سرمایشی در کولرهای اسپلیت به دو قسمت جداگانه تقسیم میشود:
قسمت اول که شامل فن گردش هوا، شیر انبساط و لولههای تبخیر است، و در فضای داخلی روی دیوار در ارتفاع بالا نصب میشود.
قسمت دوم متشکل از کندانسور، کمپرسور و فن کندانسور که حرارت را به بیرون انتقال میدهد، و روی دیوار خارجی و در فضای بیرون ساختمان نصب میشود.
بسیاری از کولرهای اسپیلیت برای گرم کردن فضا در فصل زمستان نیز استفاده میشوند.
انواع مدل های کولرهای گازی و اسپلیت
۱. کولر گازی پنجره ای
۲. کولر گازی پرتابل
۳. کولر اسپلیت دیواری
۴. کولر اسپلیت ایستاده
۵. کولر اسپلیت سقفی کاستی
۶. اسپلیت سقفی کانالی
۷. کولر گازی اسپلیت چند پنل ( مولتی اسپلیت )
۸. .سیستم های پیشرفته ( VRF)
۱. کولر گازی پنجرهای
کولر گازی پنجرهای یکی از سادهترین مدلهای کولر گازی است که به شکل یک مکعب یکتکه ساخته میشود. از یک سمت آن (اواپراتور) باد خنک و از سمت دیگر (کندانسور) باد گرم میوزد. به این ترتیب با قرار دادن آن در لبه پنجره حرارت اتاق به بیرون منتقل میشود. از مزایای این مدل حجم کوچک و قابلیت جابجایی آن است. البته باید توجه داشت که در کولر گازیهای پنجرهای صدای کمپرسور از داخل اتاق شنیده میشود. کولرگازی پنجره ای در مقایسه با کولر گازی اسپلیت دارای خرابی کمتر و در عوض صدا و مصرف انرژی بالاتری است. همچنین به طور کلی قیمت کولر گازی پنجره ای نسبت به اسپلیت پایین تر است.
۲. کولرهای گازی پرتابل
کولر گازی پرتابل ساختمانی کاملاً مشابه کولر گازی پنجره ای دارد، اجزای سیستم سرمایشی آن همانند کولر گازی پنجرهای، درون محفظهی دستگاه جاسازی شدهاند. با این تفاوت که قابل حمل بوده و در محل خاصی نصب نمی شود و بیشتر در مواردی کاربرد دارند که امکان نصب کولر بر روی دیوار یا پنجره وجود ندارد. در این کولرها باید هوای کندانسور از طریق لوله پلاستیکی قابل انعطاف به بیرون هدایت شود. با توجه به اینکه این نوع کولرها در فضای داخلی منازل قرار میگیرند، فن تبخیرکننده باید بهصورت مداوم کار کند تا رطوبت جمع شده درون دستگاه را خارج نماید. موارد استفاده این دستگاه بیشتر در فضاهای کوچک و اتاقکها می باشد. این کولرها اغلب مناسب مکانهای با حداکثر متراژ ۱۰ مترمربع هستند و در ظرفیت های بالاتر به علت داشتن صدای بیشتر و ابعاد بزرگتر تولید نمی شود.
۳. کولر اسپلیت دیواری
یکی از انواع کولر اسپلیت ها که طرفداران زیادی هم دارد، اسپلیت دیواری می باشد. این اسپلیت از دو قسمت داخلی و خارجی یعنی به ترتیب از اواپراتور و کندانسور تشکیل شده اند. در اسپلیتهای دیواری، همانطور که از روی اسمش مشخص است، قسمت پنل داخلی روی دیوار نصب میشود. یونیت های این کولر توسط لوله های مسی با یکدیگر ارتباط دارند. در یک لوله گاز مبرد (لوله ضخیم تر) و در لوله مسی باریک تر مایع مبرد جریان دارد. این نوع از اسپلیت ها بیشترین فروش و کارایی را دارند و گزینه ای مناسب برای محیط های مسکونی و اداری محسوب می شوند. ظرفیت این کولرها از 7 هزار تا 36 هزار بی تی یو بر ساعت متفاوت است و روی دیوار نصب می شوند.
۴. کولر اسپلیت ایستاده
کولر اسپلیت ایستاده ماننده کولر اسپلیت دیواری دارای دو بخش داخلی و بیرونی است.تنها تفاوت این سیستم با اسپلیت های دیگر در این است که طراحی یونیت داخلی به خصوص فن آن به صورتی است که توان پرتاب باد قویتری دارد و برای فضاهای بزرگ مانند سالن ها، رستوران ها و مساجد مناسب است.از نظر شکل ظاهری این دستگاه شبیه یک یخچال یا کمد مرتفع می باشد و به دلیل ظاهر آن و ایستایی آن بر روی زمین آن را اسپلیت ایستاده یا کابینتی نیز می نامند.
کمپرسور این دستگاهها حین عملکرد، گرمای زیادی تولید می کند به همین خاطر باید در فضای بیرونی مانند بالکن یا بام ساختمان قرار گیرد.
انوع مختلفی از اسپلیت ایستاده تولید می شود، در بعضی از انواع آن خروجی هوای دستگاه از نوع کانالی بوده و توزیع هوا توسط سیستم کانال می باشد و در برخی دیگر کمپرسور نیز در داخل دستگاه داخلی قرار می گیرد و دستگاه بیرونی فقط شامل کندانسور است.
حین خرید کولر اسپلیت ایستاده باید توجه داشت که برق مورد نیاز این کولرها معمولاً از نوع سه فاز می باشد.
۵. کولر اسپلیت سقفی کاستی
اسپلیت سقفی کاستی در داخل سقف کاذب قرار می گیرد . عملکرد این اسپلیت ها به گونه ایست که می توانند گرما و سرمای تولید شده را از طریق سقف به سمت زمین از هر چهار جهت پخش کنند. اسپلیت سقفی کاستی به ریموت کنترل های دستی و دیواری مجهز است و معمولا دارای کاربری تجاری و اداری است. این نوع اسپلیت بیشتر برای مکان هایی که ارتفاع سقف آن بیشتر از حد معمول است مورد استفاده قرار می گیرد.
۶. اسپلیت سقفی کانالی
یکی دیگر از انواع اسپلیت ها که ظرفیت بالایی دارد، اسپلیت سقفی کانالی می باشد. در این نوع اسپلیت، لوله کشی میان اواپراتور و کندانسور می تواند از سایر اسپلیت ها طولانی تر باشد، لذا یونیت داخلی که در سقف کاذب قرار می گیرد، امکان ایجاد چندین دریچه خروجی هوا را فراهم می سازد. . همچنین اسپلیت سقفی کانالی با یک یونیت داخلی می تواند چند اتاق یا محیط مجزا را از طریق کانال های هوادهی سرد یا گرم سازد.
۷. کولرهای گازی مولتی پنل یا مولتی اسپلیت
کولر مولتی اسپلیت یا کولر چند پنله با همان سیستم کولرهای گازی کار میکند با این تفاوت که که در مولتی اسپلیت تعدادی یونیت داخلی با هم به یک یونیت خارجی متصل می شوند و همه آن ها از نظر دمایی با هم کنترل می شوند و در صورت خاموش کردن یکی از یونیت های داخلی بقیه یونیت ها نیز خاموش می شوند. این کولر ها برای کاربردهای تجاری کوچک تا متوسط و مخصوصا اماکنی که نصب کانال در آنها هزینه زیادی داشته باشد مناسب هستند.
۸.سیستم پیشرفته ( VRF)
سیستم پیشرفته ( VRF) یک سیستم حرارتی- برودتی است که به دلیل دو جزئی بودنش، آن را به اسپیلت مشابه میدانند. VRF مخفف Variable Refrigerant Flow به معنی تغییر دهنده مبرد جریان است که متشکل از تعدادی یونیتهای درونی و یک یونیت بیرونی است. در این سیستم که به اسپیلت مرکزی نیز شهرت دارد، یونیتهای داخلی و یونیت خارجی به واسطه لولهای از جنس مس که در آن مبرد وجود دارد، به هم مرتبط شدهاند. ایجاد جریانهای سرمایشی یا گرمایشی با اتصال همین یونیتها به یکدیگر، امکانپذیر میشود. فناوری پیشرفته ی الکترونیکی در نظر گرفته شده برای سیستم vrf قابلیت کنترل و استفاده ی مجزای هر دستگاه داخلی، مانند یک دستگاه کاملاً مستقل را برای کاربران به وجود آورده است.